Autisme, ADHD en Suïcidaliteit: Een Onzichtbare Strijd

Wanneer we praten over geestelijke gezondheid, blijven sommige thema’s pijnlijk onderbelicht. Eén daarvan is de verhoogde gevoeligheid voor suïcidaliteit bij mensen met autisme en/of ADHD. Terwijl de maatschappij langzaam steeds opener wordt over mentale gezondheid, zijn de unieke worstelingen van neurodivergente mensen vaak nog een blinde vlek.

De cijfers liegen niet

Onderzoek toont aan dat mensen met autisme een veel hoger risico hebben op suïcidale gedachten en gedrag dan neurotypische mensen. Sommigen spreken zelfs van een 9 keer verhoogd risico. Bij mensen met ADHD is dat risico ook aanzienlijk verhoogd, vooral wanneer ADHD gepaard gaat met depressie of angst.

En toch hoor je er zelden over.

Waarom zijn autisme en ADHD risicofactoren?

Hoewel elk individu uniek is, zijn er een aantal mechanismen die het verhoogde risico kunnen verklaren:

1. Chronische overbelasting en misverstanden

Mensen met autisme of ADHD leven vaak in een wereld die niet op hen is afgestemd. Prikkels, sociale codes, drukke agenda’s – het kan allemaal overweldigend zijn. Dit leidt vaak tot chronische stress en het gevoel dat je altijd tekortschiet of "anders" bent.

2. Eenzaamheid en sociaal isolement

Vriendschappen, relaties, werk: ze zijn vaak ingewikkelder voor mensen die neurodivergent zijn. Velen ervaren een diep gevoel van er niet bij horen of niet begrepen worden. Deze eenzaamheid kan zwaar wegen op de psyche.

3. Maskeren en uitputting

Veel mensen met autisme of ADHD leren zichzelf aan om "normaal" over te komen in de buitenwereld. Dit zogenaamde maskeren vraagt ongelooflijk veel energie en kan leiden tot een identiteitscrisis, burn-out en depressie.

4. Comorbide stoornissen

ADHD en autisme gaan vaak gepaard met andere psychische problemen zoals depressie, angststoornissen of slaapstoornissen – allemaal factoren die het risico op suïcidaliteit verhogen.

Wat kunnen we doen?

Het begint bij erkenning. Pas wanneer we de risico’s serieus nemen, kunnen we gericht helpen.

• Luister zonder oordeel. Veel mensen durven hun gevoelens niet te delen uit angst voor afwijzing of onbegrip.

• Ondersteun passende hulp. Therapie moet afgestemd zijn op neurodivergente behoeften. Een standaardaanpak werkt vaak niet.

• Normaliseer anders-zijn. Door meer ruimte te geven aan diversiteit in denken en voelen, verkleinen we het stigma.

• Let op signalen. Veranderingen in gedrag, vermoeidheid, terugtrekking of plotselinge uitbarstingen kunnen allemaal tekenen zijn dat iemand het moeilijk heeft.

Een boodschap van hoop

Suïcidaliteit is geen keuze – het is een teken van diepe pijn. Maar hulp en hoop zijn mogelijk. Er zijn steeds meer therapeuten, ervaringsdeskundigen en organisaties die wél begrijpen wat neurodivergentie betekent. En er zijn steeds meer stemmen die zeggen: jij mag er zijn, precies zoals je bent.

Ben jij of iemand die je kent in crisis? Aarzel niet om hulp te zoeken. In Nederland kun je 24/7 bellen met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chatten op www.113.nl.